“Het is niet goed dat niemand meer weet hoe de heilige Brigid leefde en wat voor karakter zij had,” zeggen de monniken tegen elkaar. Ze wonen in het klooster van Kildare in Ierland. “Het is al meer dan honderd jaar geleden dat zij gestorven is; als we nu niet alles opschrijven wat er nog over haar bekend is, dan weet in de toekomst niemand meer dat ze bestaan heeft.” Dus zetten ze broeder Cogitosus aan het werk.
Maar waarop moet Cogitosus zich baseren? Als ze kinderen had gekregen, hadden haar achter-achter-achter-achterkleinkinderen het misschien kunnen vertellen. Maar Brigid had geen kinderen; ze woonde namelijk in het klooster. En het klooster van Kildare was niet zomaar een klooster: het was het allereerste klooster van heel Ierland, door de heilige Brigid zelf gesticht. Het is een klooster voor vrouwen met een apart huis voor een paar mannen – dat was in de vijfde eeuw nog heel gewoon. En Brigid was er haar hele leven abdis.
Brigids vader was stamhoofd en haar moeder was zijn slavin. Brigid wordt door haar moeder als christenmeisje opgevoed. En dat was bijzonder, want in Ierland hadden toen nog maar heel weinig mensen van Jezus gehoord. Broeder Cogitosus begint op te schrijven wat hij uit de verhalen weet over Brigid. En wat hij niet weet, daar bedenkt hij wat op.
Volgens de verhalen heeft Brigid als baby al vriendschap gesloten met een witte koe met rode oren. Als Brigid oud genoeg is, laat haar moeder haar helpen op de zuivelboerderij. Het was vrouwenwerk om de koeien te melken en meteen ook boter en kaas te maken. Alle melk moet dezelfde dag nog verwerkt worden want er bestonden natuurlijk nog geen koelkasten. Vaak komt er wel een bedelaar aan de deur, en als Brigid de arme vrouw of man zo hongerig ziet, dan kan ze niet anders kan dan de vrouw wat boter te eten geven. Eén keer heeft ze zoveel boter weggegeven aan de bedelaars, dat ze bang is voor haar moeder: wat als ik straks thuis kom en ik heb geen boter? Maar ze heeft zich voor niets zorgen gemaakt: als haar moeder komt kijken hoe het staat met de koeien en met de boter, zit de boterton nog voller dan anders, zo heeft God haar beloond voor haar goede daden.
Brigid kan er niet tegen als mensen honger lijden. Ze kan geen bedelaar aan de deur wegsturen met een knorrende maag. Ook later, als ze in het klooster woont, geeft ze regelmatig een koe weg aan een arme boer die anders niets meer heeft. “Ach, God voorziet in alles wat we nodig hebben,” zegt ze dan tegen de andere zusters. En meestal gebeurt het ook nog.
Eens is er een zuster ziek. De ziekenzuster weet geen raad en roept Brigid erbij. Brigid vraagt aan de ziekenzuster om een beker warme melk. De ziekenzuster zoekt het hele klooster af, tevergeefs. “Er is geen melk meer,” komt de ziekenzuster haar bedremmeld vertellen. “U heeft vanmorgen onze laatste koe weggegeven.” O ja, dat is waar ook, denkt Brigid.
“Breng me dan mijn eigen drinkbeker, gevuld met water”, zegt Brigid tegen de zuster. “Maar zorg dat niemand je ziet.” Even later komt de zuster terug met de beker, gevuld met water. Brigid spreekt zachtjes een gebed uit en zegent de beker. Meteen verandert het water in verse warme melk. Dan geeft Brigid de beker te drinken aan de zieke zuster en onmiddellijk begint haar koorts te zakken.
Brigid is gestorven op 1 februari, rond het jaar 525, meer dan 70 jaar oud.
“Ja, zo was ze precies,” zeggen de monniken tegen Cogitosus. “Ze leek op Onze Lieve Heer. Ze kon water in melk veranderen. Soms als je haar zag, leek het of Jezus zelf in haar aan het werk zag.”
In Ierland zetten de mensen op de avond vóór 1 februari wat brood in de vensterbank, samen met wat graan voor de koe die ze altijd bij zich heeft. Want ze geloven dat de heilige Brigid die avond langskomt om de huizen te zegenen.
(Geschreven voor: Vieren, Werkschrift, 2020-4)
