Thecla van Ikonium

De apostel Paulus is in Ikonium op bezoek bij de christenen. Thecla, mooi en jong en verloofd, vangt per ongeluk zijn prediking op en wordt verliefd op de mooie woorden van Paulus. Hij spreekt over leven voor Christus en maagdelijkheid. Haar moeder en haar verloofde maken zich ernstige zorgen, want Thecla heeft geen belangstelling meer voor het huwelijk. Daarom laten ze Paulus in de gevangenis gooien, in de hoop dat Thecla tot inkeer komt. Thecla echter zoekt Paulus op in de gevangenis en raakt nog meer in de ban van zijn charisma. Ze vraagt om de doop, maar Paulus schuift het vooruit: “Je bent jong en mooi. Kijk eerst eens aan of je liefde wel blijvend is.” Paulus wordt daarop verbannen en Thecla veroordeeld tot de brandstapel. Terwijl de soldaten bezig zijn het vuur rondom haar aan te steken, zoekt Thecla steun bij Paulus. Ze denkt hem te zien in de menigte die gekomen is voor de brandstapel, maar het is Christus die zich als Paulus vermomd heeft. Het vuur laait op, maar door een wonder kan het haar niet deren. Thecla wordt vrijgelaten. Onmiddellijk gaat ze op zoek naar Paulus, die allang was vertrokken uit Ikonium. Ze vindt hem langs de weg van Ikonium naar Dafne met een paar volgelingen, biddend voor het zielenheil van Thecla. Paulus is verbijsterd haar levend te zien.

De andere volgelingen stuurt Paulus naar huis, maar Thecla knipt haar haren af en kondigt aan dat ze met Paulus mee zal reizen. Ze vraagt opnieuw om gedoopt te worden, maar Paulus schuift het weer voor zich uit: “Wie weet wat je nog aan beproevingen te wachten staat.”

Paulus en Thecla reizen naar Antiochië. Daar aangekomen staat inderdaad de beproeving voor hun neus in de persoon van Alexander, een machtig man in de stad. Alexander valt voor haar, wil haar ter plekke bezitten. Thecla zoekt opnieuw steun bij Paulus, maar die kijkt ineens de andere kant op en verdwijnt uit beeld. Dus blijft Thecla niets anders over dan zichzelf te verdedigen. Ze zet Alexander letterlijk in zijn hemd. Vernederd in het openbaar laat hij haar oppakken en veroordelen tot de arena voor een gevecht met wilde dieren. Thecla smeekt of zij dan toch tenminste in de tussentijd niet naar de gevangenis hoeft, zodat haar maagdelijkheid geen gevaar loopt. Dat staat hij toe: ze krijgt huisarrest bij Tryfena, een rijke vrouw wier dochter gestorven is.

Tryfena begeleidt haar naar het stadion, alwaar in het publiek de vrouwen massaal de kant van Thecla lijken te hebben gekozen – zelfs de vrouwelijke dieren weigeren Thecla te doden en beschermen haar tegen de mannelijke dieren. Nu ze oog in oog staat met de dood, besluit Thecla dat ze dan maar zichzelf moet dopen. Er staat een bassin met water en wilde robben om haar te verscheuren. Thecla springt in het bassin met de woorden: “In de naam van Jezus Christus doop ik mij op mijn laatste dag.” Voor de robben slaat de bliksem in het water, ze overleven het niet. Thecla komt ongedeerd uit het water tevoorschijn.

Alexander is zo onder de indruk dat hij haar ten slotte vrij laat en allen loven God. Dan rest Thecla nog één ding: op zoek te gaan naar Paulus. Die blijkt al doorgereisd te zijn naar Myra. Daar vindt ze hem, en vertelt wat haar allemaal overkomen is. Ze heeft hem nu niet langer meer nodig maar kan op haar eigen geloof varen. Dus vertrekt ze, keert nog even terug naar Ikonium waar ze haar moeder vertelt wat er allemaal gebeurd is, en trekt dan verder naar Seleucië, waar ze nog lang en gelukkig het evangelie verkondigt.

Het verhaal van Thecla is opgetekend in de Apokriefe Handelingen van Paulus en Thecla, een geschrift uit de tweede eeuw. Het stamt uit de regio Klein-Azië, maar had al snel zoveel populariteit (waarschijnlijk vooral onder vrouwen) dat het over de hele christelijke wereld gelezen werd. In het begin van de derde eeuw doet de Noord-Afrikaanse theoloog Tertullianus de Handelingen van Thecla al af als een leugenachtig verhaal, wanneer hij vrouwen waarschuwt dat zij zich niet moeten laten meeslepen door het voorbeeld van Thecla en denken dat zij zouden mogen dopen.

Het verhaal van Thecla is een van de eerste waarin het travestie-motief opduikt. Het leest hier als een pragmatische keuze van Thecla: wanneer zij haar uiterlijk zo verandert dat ze voor man doorgaat, kan ze gemakkelijker reizen en verkondigen.

Bericht auteur: Marian Geurtsen

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *